Hollandse Meesters in de 21e eeuw - Robert Zandvliet

Onderdeel van de serie Hollandse meesters in de 21e eeuw. De serie toont een reeks belangrijke Nederlandse kunstenaars van dit moment in hun werkruimtes, gezien door de ogen van gerenommeerde filmmakers. De blik achter de schermen biedt inzicht in de kunstenaars werkwijze, materiaalgebruik en ideeën over kunst.

Wat is de essentie van een beeld? Kunnen schilderijen zichzelf verantwoorden? Deze vragen zijn exemplarisch voor waar het Robert Zandvliet (Terband, 1970) om te doen is. Hij wil het beeld ‘vinden’. Hij is op zoek naar datgene dat onder de steeds veranderende verschijningsvorm van de dingen ligt. De vraag die hij zich daarbij keer op keer stelt, is of een schilderij op zichzelf kan staan. Zonder dat hij er, als maker, iets over hoeft te zeggen.

In 2012 vult Zandvliet de wanden van GEM in Den Haag met interpretaties van voor hem interessante schilderijen uit de kunstgeschiedenis. I owe you the truth in painting luidt de titel van deze tentoonstelling. Zandvliets doeken tonen hoe hij kijkt naar werken van onder meer Jackson Pollock, Henri Matisse, Vincent van Gogh en Paul Cézanne.

Zandvliet: “Vier jaar lang heb ik eigenlijk alleen maar steeds schilderijen van anderen als uitgangspunt genomen om zelf een schilderij te maken. En dat was niet om allerlei kopieën [te maken] of om het in mijn eigen handschrift te doen, maar puur om uit te zoeken hoe ik kijk, waar mijn interesses liggen en als ik dus naar een schilderij van iemand anders kijk, wat ik zie. En door dat beeld zo te analyseren en zelf dan uiteindelijk in een andere vorm opnieuw te schilderen kom ik tot nieuwe oplossingen, tot nieuwe inzichten en verbreed ik mijn horizon. Dus het gaat niet over het kopiëren, maar [over] inzicht krijgen [in] hoe je zelf kijkt en hoe mijn plek in de kunstgeschiedenis is.”

I owe you the truth in painting is een noemer die past bij Zandvliets zoektocht naar het beeld. Een beeld heeft zo zijn eigen waarheid: “Als je goed kijkt, krijg je antwoord op alle vragen.” Al in zijn beginjaren zoekt Zandvliet naar de essentie. Zijn doeken – Zandvliet schildert overwegend met eitempera – tonen in die tijd alledaagse voorwerpen. Hij brengt chocoladerepen, eierdozen, schuifspeldjes, bioscoopstoelen en lege filmdoeken terug tot vlakken en lijnen tegen een monochrome en egale achtergrond. Samengebalde energie.

Gaandeweg maken deze door de mens ontworpen, alledaagse voorwerpen plaats voor landschappelijke motieven en door de natuur vormgegeven objecten. In het vroege werk scheiden de contouren het object van de achtergrond, later worden voor- en achtergrond één. Veelal opgezet met een ritmische, meestal brede kwaststreek.

Zandvliet studeerde aan Constantijn Huygens, Christelijke Hogeschool voor de Kunsten in Kampen (1987-1992) (nu ArtEZ Art & Design Zwolle) en aan De Ateliers (1992-1994). Zijn werk was te zien in onder meer de Vleeshal (Middelburg), GEM (Den Haag), De Pont (Tilburg) en het Stedelijk Museum Amsterdam.