Hollandse Meesters in de 21e eeuw - Jan Dibbets

Onderdeel van de serie Hollandse meesters in de 21e eeuw. De serie toont een reeks belangrijke Nederlandse kunstenaars van dit moment in hun werkruimtes, gezien door de ogen van gerenommeerde filmmakers. De blik achter de schermen biedt inzicht in de kunstenaars werkwijze, materiaalgebruik en ideeën over kunst.

Ruimte, licht, perspectief en kijken staan centraal in het werk van beeldend kunstenaar Jan Dibbets. (Weert, 1941) In de jaren 60 onderzoekt hij door middel van fotografie de aannames van wat we zien. Het gaat Dibbets om het concept van wat waarneming is. De foto Perspective Correction, My Studio i, i: Square on Wall (1969) toont hoe een op de wand getekend trapezium door het perspectief waarin Dibbets deze foto genomen heeft een vierkant wordt. De ruimtelijke illusie die hij in zijn werk laat ontstaan, roept de vraag op wat de fotografie doet en wat de kijker ziet als hij een beeld onder ogen krijgt. Een beeldend “lees maar, er staat niet wat er staat”.

Eén van de motieven in het oeuvre van Dibbets is het raam. Hij fotografeert verschillende vormen vensters – rond of vierkant – maar legt ze nooit vast vanuit een frontale positie. Hierdoor vervormen ze. Wat een cirkel is, wordt een ellips; wat een vierkant is, een ruit. Dibbets gaat in sommige series tevens aan de haal met het ‘landschap’ waarin het raam zich bevindt. Hij snijdt het raam los uit de foto en introduceert het opnieuw, maar dan tegen een egaal geschilderde ondergrond. Hij stelt hierdoor de vraag wat de voor- en wat de achtergrond is: fotografische en schilderkunstige illusie komen samen.
Hij snijdt het raam los uit de foto en introduceert het opnieuw, maar dan tegen een egaal geschilderde ondergrond. Hij stelt hierdoor de vraag wat de voor- en wat de achtergrond is: fotografische en schilderkunstige illusie komen samen. “Je hebt een onderwerp [fotografie] waar bijna niks in gebeurd is. Iedereen staat braaf te fotograferen, er zijn miljarden foto’s, de hele dag door. Maar er is nauwelijks onderzoek. Maar dat onderzoek is juist wat het zo interessant maakt. En dat onderzoek wordt niet gedaan. Dat wordt al honderd jaar vergeten. En dat is mijn drive.”

Dibbets volgde zijn opleiding aan de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg (1959-1963) en aan Central Saint Martins College of Art and Design in Londen (1967). Zijn werk was vertegenwoordigd op de roemruchte tentoonstellingen Op losse schroeven in het Stedelijk Museum Amsterdam en When attitudes become form in Kunsthalle Bern, beide in 1969, en maakte in 1972 deel uit van de Biënnale van Venetië. Dibbets doceerde onder meer aan de De Ateliers (1969-1990 en 1993-2000). Zijn werk bevindt zich in museale collecties over de hele wereld.