Hollandse Meesters in de 21e eeuw - Jan Andriesse

Onderdeel van de serie Hollandse meesters in de 21e eeuw. De serie toont een reeks belangrijke Nederlandse kunstenaars van dit moment in hun werkruimtes, gezien door de ogen van gerenommeerde filmmakers. De blik achter de schermen biedt inzicht in de kunstenaars werkwijze, materiaalgebruik en ideeën over kunst.

“Icarus kwam er te dichtbij; Vincent van Gogh heeft, net als Turner, de zon geschilderd en beiden werden krankzinnig.” Hoe schilder je licht? Hoe geef je vorm wat geen vorm heeft? In de reflectie van water, wat nooit stilstaat? Als een verschijnsel dat ontstaat wanneer de zon schijnt en het tegelijk regent? Met het licht als motief voegt schilder Jan Andriesse (Jakarta, 1950) zich in een bij uitstek Hollandse, lange schilderkunstige traditie.
In 1995 schildert Andriesse zijn eerste regenboog, een doek van 3,5 bij circa 6 meter waarin de kleurbanen van de regenboog in elkaar overgaan – maar het precieze moment waarop de ene kleur in de andere overloopt is niet vast te stellen. Regenboog is daarmee even ongrijpbaar als het licht, als het natuurkundige verschijnsel dat ontstaat door samenkomst van regen en zonneschijn.

Het atelier van Andriesse is een woonboot aan de Amstel. Het water van de rivier is de spiegel waarin hij het licht observeert. Met inkt, potlood en verf legt hij zijn observaties vast. Dat moet snel, want het water is continu in beweging, wat je ziet is meteen weer weg. De continue verandering van het water lijkt een metafoor voor het licht, dat Andriesse ziet als een soort beweging. Hoewel de werken van Andriesse geometrisch en abstract kunnen ogen, gaan ze altijd over de waarneming. Wetenschap is voor hem van eenzelfde schoonheid als kunst. Fibonaccireeksen, de gulden snede en theorieën van wetenschapper Marcel Minnaert over de breking van het licht spelen een rol in zijn werk. Licht, stilte en zwaartekracht: dat is wat Andriesse zoekt in een schilderij. “Ik zoek al veranderend en weet het pas als ik het zie. Wanneer het goed gaat, gaan de meeste dagen voorbij met het kijken naar het veranderen van het licht en naar het drogen van de verf.”

Andriesse studeerde aan de Vrije Academie in Den Haag (1968-1970) en later aan de Ateliers (1970-1972). Hij exposeerde onder andere in De Pont (Tilburg), De Ketelfactory (Schiedam), Museum Kurhaus Kleef (Duitsland) en Galerie Paul Andriesse (Amsterdam). In samenwerking met Museum Jan Cunen in Oss stelde Andriesse in 2000 een tentoonstelling samen met het werk van de negentiende-eeuwse schilder Jan Hendrik Weissenbruch, in wiens schilderijen het licht de hoofdrol speelt.