Hollandse Meesters in de 21e eeuw - Ina van Zyl

Onderdeel van de serie Hollandse meesters in de 21e eeuw. De serie toont een reeks belangrijke Nederlandse kunstenaars van dit moment in hun werkruimtes, gezien door de ogen van gerenommeerde filmmakers. De blik achter de schermen biedt inzicht in de kunstenaars werkwijze, materiaalgebruik en ideeën over kunst.

Ina van Zyl (Ceres, 1971) schildert. Haar doeken zijn te herkennen aan de vele lagen pasteus aangebrachte verf en het veelal donkere kleurgebruik, waarin ze sterke contrasten aanbrengt. Van Zyl schildert alledaagse dingen, vaak in close-up. Tenen, bloemen, geslachtsdelen, etenswaren als knakworsten, trostomaten en gebakjes. Schaamte is een belangrijk thema in haar oeuvre. Ze legt het ongemakkelijke gevoel dat schaamte oproept neer bij de toeschouwer – hoe lang blijft deze kijken naar een schilderij met een close-up van een vagina of piemel? Schaamte is ook een thema waar ze zelf een beetje bang voor is. Van Zyl zegt hierover dat juist dát, “een beetje bang zijn voor het onderwerp dat je aanpakt”, het werk iets extra’s geeft. Toch is het lang niet altijd de onderwerpkeuze die ervoor zorgt dat Van Zyls werk een suggestief karakter krijgt, ook de weelderige manier waarop ze haar onderwerpen op het doek zet, speelt daarin een rol. Met veel verf, bijna vleselijk. 

Van Zyl ontdekte dat er een cultuurverschil is tussen de plek die schaamte inneemt in haar geboorteland Zuid-Afrika en de manier waarop er in Nederland tegenaan wordt gekeken. In Nederland heeft schaamte een meer negatieve connotatie dan in Zuid-Afrika het geval is. Haar Zuid-Afrikaanse achtergrond en het thema schaamte komen onder andere samen in de ‘skaamrosie’ die ze meerdere malen schildert. De skaamrosie, beter bekend als protea witzenbergiana, is een bloem die met haar kop naar beneden hangt, alsof ze zich schaamt. In 2008 maakt Van Zyl in opdracht voor de publicatie As almal ver is een serie striptekeningen met als titel Skaamrosies, waarmee ze verwijst naar haar beginjaren, toen ze tekende voor het underground stripblad Bitterkomix. 

Van Zyl studeerde aan de universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika (1990-1994) en aan de Ateliers (1996-1998). Naast schilderijen maakt Van Zyl werk op papier. Tentoonstellingen van haar werk vonden plaats in onder meer het Dordrechts Museum, het Gemeentemuseum Den Haag en Galerie Onrust (Amsterdam).