Hollandse Meesters in de 21e eeuw - Erik van Lieshout

Onderdeel van de serie Hollandse meesters in de 21e eeuw. De serie toont een reeks belangrijke Nederlandse kunstenaars van dit moment in hun werkruimtes, gezien door de ogen van gerenommeerde filmmakers. De blik achter de schermen biedt inzicht in de kunstenaars werkwijze, materiaalgebruik en ideeën over kunst.

Erik van Lieshouts (Deurne, 1968) oeuvre bestaat uit tekeningen, collages, foto’s en videowerken. Daarnaast maakt Van Lieshout multimediale installaties waarin hij deze verschillende uitingsvormen met elkaar combineert.

Van Lieshout is op zoek naar hoe kunst het beste werkt. Hij wil confronteren en het moment opzoeken waar het mis kan gaan: dan staat er iets op het spel.

“Om duidelijk te maken wie ik ben, moet ik alles geven.” Van Lieshouts werk is radicaal persoonlijk. Hij is zelf ook altijd aanwezig in zijn videowerk: pratend met anderen, tegen de camera of in zichzelf. Grote thema’s als politiek, respect, liefde en dood benadert hij vanuit een context waar hij zelf onderdeel van is of zichzelf onderdeel van maakt. Hij onderzoekt een gemeenschap, idee of context van binnenuit: door met de mensen te praten en er zelf op te reflecteren.

Die manier van werken is zichtbaar in de winkel die Van Lieshout opende in het Rotterdamse winkelcentrum Zuidplein. Bezoekers konden er schroeven kopen, of een pan, maar de winkel fungeerde eveneens als filmset. Opnames tonen hoe aan de wand een vel papier hangt met daarop de tekst “This is so utopian. What can I do?” Voor de Manifesta 10 bouwde Van Lieshout kattenverblijven in de krochten van de Hermitage in Sint Petersburg. De ongeveer honderd katten die daar wonen zijn een erfenis van tsarina Elisabeth, dochter van Peter de Grote, die in de achttiende eeuw katten liet aanrukken voor het bestrijden van ongedierte in het toenmalige paleis.

The Basement, zo luidt de titel van dit videowerk, is een psychedelisch document waarin we zien hoe Van Lieshout krabpalen in elkaar zet en kattenhokjes bouwt, en dat alles terwijl de katten hem stoïcijns aankijken en hij de, alleen Russisch sprekende, kattenverzorgsters, probeert uit te leggen wat hij doet: “Andy Warhol. Joseph Beuys, Leonardo da Vinci, Rembrandt. I make a thing for the cat. Miauw miauw. Cat!”

Van Lieshouts videowerk houdt het midden tussen een documentaire en egodocument. Het zijn bewust chaotische montages waarin gesprekken zijn verknipt en afgewisseld worden met collages, tekeningen en teksten. Zijn werk heeft hetzelfde razendsnelle tempo als Van Lieshouts denken en spreken: alles wordt voortgestuwd door zijn ogenschijnlijk tomeloze energie, een wervelwind aan ideeën en een bijzonder gevoel voor humor en absurdisme.

Van Lieshout doorliep de Academie voor Kunst en Vormgeving ‘s-Hertogenbosch (1987-1990) en studeerde aan De Ateliers (1990-1992). Zijn werk was te zien in Museum Boijmans Van Beuningen (Rotterdam), Museum Ludwig (Keulen) en maakte deel uit van de Manifesta 10 in Sint Petersburg en de Thessaloniki Biënnale in respectievelijk 2014 en 2015.